Danyal Peygamber
Danyal Peygamber veya Danyal (Arapça: دانيال Daniel’, Farsça: دانیال Danial’, İbranice: דניאל Danielle’, Yunanca: Δανιήλ Daniel’), Eski Ahit’te İşaya, Yeremya, Hezekiel ile birlikte 4 büyük peygamberden birisi ve kendi adıyla anılan bölümün kahramanıdır.
Yahudilik ve İslam dininde Danyal
Danyal’in adı Kur’an’da geçmemekle birlikte Müslümanlarca da peygamber kabul edilmektedir. Yahuda kralı Jehoiakim’in hükümranlığının 3. Yılında Danyal ile Hananiah, Mishael ve Azariah adlı arkadaşları Babil’e sürgün olarak gönderilmiş burada Belteshazzar adıyla sarayda danışman olarak çalışmıştır. Babil kralı Nebuchadnezzar (MÖ 605-562) hükümranlığının ikinci yılında gördüğü garip rüyaları yorumlanması için danışmanlarını çağırmış hiçbirisi bir şey söyleyemeyince öfkeyle tümünün öldürülmesi emrini verince Danyal muhafızların komutanı Arioh’dan kralla görüşmek için izin istemiş, krala geceleyin tanrıya rüyanın yorumu için yalvaracağını sözünü vererek af istemiştir. Gerçekten de Danyal ertesi gün rüyayı başarıyla yorumlayınca kralın saygısını kazanmış hatta danışman arkadaşları terfi de etmiştir. Kral daha sonra rüyasında devasa bir ağacın gökten gelen bir habercinin emriyle kesildiğini görünce Danyal ağacın kralın bizzat kendisi olduğunu ve 7 yıl boyunca aklını yitirip, vahşi bir hayvan gibi dolaşacağı yorumunu getirmiştir. Babil’in Pers işgaline uğramasınındın sonra Danyal düşmanları tarafından iki kez aslanlarla dolu bir hendeğe atılmışsa da bir meleğin yardımıyla sağ salim kurtulmayı başarmıştır.
Anadolu Mitolojisi’nde Danyal
Gökyüzüne bir evlat sahibi olmak için yalvaran yaşlı ve bilge bir Yunanlının adıdır. Gök Tanrısı dileğini kabul edip karısı hamile kalmasına karşın, öleceğini anlayan adam, el yazması kitaplarını miras bırakmak istediği doğmamış oğluna Hasip adının konulmasını vasiyet etmiştir. Hasip, babasının ölümünden sonra doğacak, yeraltı sultanı Yemliha’nın (Şahmeran) sütünü hasta hükümdarına götürerek şifa bulmasını sağlayacak, mükâfat olarak vezir olacaktır.
DANYAL KİTABI
Yahudilikte Tanah’ın Ketuvim kitabına bağlı bir metin olup, Danyal ile arkadaşlarının Babil sürgünü sırasında kral Nebukadnezzar’ın sarayında yaşadıkları Pers işgaliyle değişen konumları ve Danyal’in kehanetlerini içermektedir. Kitap bütünlükten uzak olup, büyük bölümü İbranice bazı bölümleri ise Aramice ve Yunanca yazılmıştır. Kitabın Danyal ve Babil krallarını anlatan ilk altı bölümündeki hikâyeler üçüncü tekil şahıs tarafından anlatılırken bunu takip eden apokaliptik dört bölüm birinci tekil şahıs tarafından anlatılmaktadır. Özetle Babil sürgününün Yahudiler için dini bir sınav olduğunu anlatan çalışmanın daha eski bir derlemeden faydalanarak MS 165’de yazıldığı sanılmaktadır.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016